ise and ize

အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး တစ္ခ်ိဳ႔ ယံုၾကည္ထားတာက ize နဲ႔ဆံုးတဲ႔ စကားလံုးေတြ...... ဥပမာေျပာရရင္ " organize " ။ အဲ႔ဒါကို အေမရိကန္ စာလံုးဆိုၿပီးယူဆထားၿပီး တကယ္႔ စာလံုးေပါင္း အမွန္က " organise" ျဖစ္ရမယ္ေပါ႔။

Oxford University က computerize, capitalize, capsize, organize, organization, privatize, publicize, realize အစရွိတဲ႔ စာလံုးေတြမွာဆိုရင္ ize နဲ႔ဆံုးသင္႔တယ္ေပါ႔။
analyse, advertise, advise, arise, compromise, disguise, despise, enterprise, exercise, merchandise, revise, supervise, surprise အစရွိတဲ႔ စာလံုးေတြကိုေတာ႔ ise နဲ႔ဆံုးရမယ္ေပါ႔။

Concise Oxford Dictionary မွာ ရွာမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး သံုႏႈန္းထားတာ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။
e.g., 'realise' or 'realize', 'organise' or 'organize' ။ တစ္ခ်ိဳ႔ စာလံုးေတြကို က်ျပန္ေတာ႔လည္း
'analyse' = British English, 'analyze' = American English ဆိုၿပီး ခြဲထားေပးတာရွိတယ္။

ဒါေပမယ္႔ ise နဲ႔ ize စာလံုးေပါင္းနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ ဒီေအာက္က အခ်က္ေလးေတြက ေထာက္အကူျပဳႏိုင္ပါတယ္။

1. Noun and verb: စာလံုးတစ္လံုးထဲကပဲ Noun ကိုေရာ၊ Verb ကိုေရာ ကိုယ္စားျပဳၿပီး စာလံုးေပါင္းလို႔ရမယ္ဆိုရင္ ise ကိုသံုးတယ္။ (like “exercise”)
2. Pronunciation: ဥပမာ စာလံုးတစ္လံုး -eyes (အိုင္း) လိုအသံမထြက္တဲ႔ဟာမ်ိဳးဆိုရင္ ise ကိုသံုးတယ္။ ဥပမာ အားျဖင္႔ “promise”
3. Stem: ေနာက္ၿပီး Latin, Greek စာလံုးက ဆင္းသက္လာတဲ႔ အဂၤလိပ္စာလံုး မွွာ is နဲ႔ဆံုးတယ္ဆိုရင္ ise ကိုသံုးတယ္။ ဥပမာ vis နဲ႔ဆံုးတဲ႔ စာလံုးတစ္လံုးဆိုပါစို႔။ ဒါဆိုရင္ သူ႔ကို "televise" ဆိုၿပီးေတာ႔သံုးပါတယ္။

* အခုအေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ႔ အခ်က္နဲ႔မကိုက္ညီတဲ႔ စာလံုးေတြကိုေတာ႔ ize သံုးတယ္။ *

ေတာ္လြန္းတတ္လြန္း၍ ဆရာလုပ္ေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ ဆက္လက္သင္ယူရင္း၊ ေလ႔လာရင္း၊ အသံုးတည္႔မည္ ထင္ေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကို မွ်ေ၀ေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေခးေရာ႔စ္